AVRO Maestro laat zien wat de rol van een dirigent is. Toch vragen velen zich af wat nu eigenlijk de job is van een dirigent en of die echt waarde toevoegt. Volgens The Economist wel, al hangt het voornamelijk af van de musici waar ze de leiding over hebben.
Wat doet een goede dirigent? Haalt hij met zijn stokje en dramatische bewegingen ware virtuositeit uit zijn ensemble of fungeert hij eerder als voorzitter van een zelf-organiserende groep van experts?
Om een antwoord hierop te formuleren, vat The Economist het onderzoek samen van Alessandro D’Ausilio en zijn collega’s van het Italiaanse Technologisch Instituut van Genoa.
D’Ausillio onderzocht de invloed van dirigenten op een groep van acht violisten die de 40ste symfonie van Mozart speelden. Elke violist kreeg een infraroodreflector bevestigd op de top van zijn strijkstok en ook het stokje van de dirigent werd hiermee uitgerust. Op deze manier konden de wetenschappers elke minuscule beweging volgen en die analyseren.
Via de Granger-causaliteitstest wist D’Ausilio te berekenen in welke mate de bewegingen van de violisten die van de dirigent volgden. Vervolgens gaven tien ervaren klassieke musici elke uitvoering van de symfonie punten op melodie, tempo, emotionaliteit en andere muzikale indicatoren.
Sommige delen van de symfonie werden door het panel qua kwaliteit vrijwel identiek bevonden. Bij twee specifieke muziekstukken was er echter een duidelijke voorkeur merkbaar voor één uitvoering.
Eén dirigent slaagde er in het eerste deel niet in om zijn wil op te dringen aan de violisten, die minder op elkaar waren afgestemd. De andere dirigent kon dit wel wel en deze ‘dictatoriale’ uitvoering werd door de experts het best bevonden.
Bij het tweede deel was het net omgekeerd: de violisten speelden hier erg goed samen terwijl één van de dirigenten zich erg assertief gedroeg en de andere niet. In dit geval was de versie met de ‘zwakkere’ dirigent kwalitatief hoogstaander.
De conclusie van het onderzoek komt dus overeen met wat dirigenten al lang weten: dictatoriale dirigenten voegen wel degelijk waarde toe aan een orkest, maar enkel als het nodig is om muzikanten met een eigen willetje beter te doen samenwerken.
